BẢN SẮC VÀ TÌNH YÊU
Như thế này, trong các diễn biến căng thẳng gần đây. Nào là “Brand ăn cắp artwork từ artist nước ngoài” – “Chúng ta chuộng Fast Fashion”, từ bên yêu thời trang và cả thị trường đại chúng – có phải chúng ta đều có 1 điểm chung không. Đó là người Việt, không nhiều thì ít cả chúng ta đều đấu đá nhau vì một thương hiệu nước ngoài, một style thời trang nước ngoài và cả những con người sống ở nước ngoài. Đấu tranh về lí tưởng của mình, đấu tranh về cái gì mình yêu thích – không có gì sai. Nhưng có thứ mình chạnh lòng, không thấy một tinh thần Việt ở đâu cả.
Cộng đồng yêu thời trang – không ít thì nhiều, lại mang tiếng xấu trong mắt nhiều người là “Những kẻ vung tiền quá trán, những cậu ấm cô chiêu xài tiền cha mẹ” đã được nung nấu sẵn từ clip “Outfit bạn bao nhiêu tiền”.
Cộng đồng đại chúng thì tiếp tục bị che lấp bởi truyền thông, để tiếp tục tin tưởng những thứ gọi là “Thời trang nhanh” “Thời trang ăn liền” mà không thể tìm kiếm cho mình một thứ gì đó riêng.
Khoảng cách giữa hai cộng đồng càng ngày càng lớn – về giai cấp, về tư tưởng và về tình yêu. Chúng ta không thể tìm được điểm chung để cộng đồng yêu thời trang ngày càng rộng ra cũng như đại chúng có cái nhìn thực sự tốt đẹp về giới streetwear/thời trang đường phố này. Nhưng – như mình nói, có 1 điểm chung lớn nhất “Chúng ta là người Việt”.
Lẽ đúng lẽ sai – sẽ không cần bàn thêm một điểm gì nữa. Nhưng có một luận điểm làm mình chú ý rằng: “Thời trang Nhật Bản rất phát triển, tại sao chúng ta không được như Nhật Bản” hay có câu hỏi dành riêng cho mình “Làm thế nào để ăn mặc giống Japan streetstyle hay mang tinh thần Nhật”. Mình cũng trả lời rằng: “Nhật Bản là 1 nước có nền văn hóa đa dạng, bạn thích phong cách nào. Từ chiếc áo kimono, yukata truyền thống cho tới tinh thần samurai, hay muốn nổi loạn như Racing Boy Bosuzoko – hay bạn muốn 1 màu sắc riêng biệt như Harajuku?”. Mình sực ngẫm tới “Chiếc áo Kimono” và traditional/ truyền thống của nước Nhật. Thực sự Kimono đã inspired rất nhiều tới không chỉ các fashion designer Nhật (Yohji, Junya, Visvim, NBH..) mà còn cả nước ngoài. Nhìn lại Việt Nam thử.
Việt Nam chúng ta có một bề dày lịch sử về truyền thống cũng như các đặc sản văn hóa. Hãy xét về con số trước – chúng ta được học rằng Việt Nam có hơn 54 dân tộc anh em/ mỗi dân tộc sẽ có một tài sản văn hóa khác nhau. Chứng minh răng – Việt Nam có tận 54 mini-culture/ văn hóa nhỏ trong 1 đại toàn thể thống nhất.
Nếu các bạn yêu thích những pattern, những detail đến lifestyle hay cuộc sống của những người du mục – hay “Americana” style mà thường thấy của Visvim hay Kapital. Chắc hẳn mọi người sẽ yêu thích và quý mến “Thổ cẩm” – một trong những đặc sản văn hóa của dân tộc ít người phía Tây Bắc Việt Nam. Mình đã có một bài viết về nó:
https://www.facebook.com/memetragedy/posts/948015385592930 (Nếu các bạn muốn đọc sơ)
Và nếu các bạn thích Goros hay các trang sức phụ kiện theo kiểu Navajo Style (The Navajo: là những người Mỹ bản địa, da đỏ hiện tại đang sống rải rác trên Tây Nam và khắp nước Mỹ. Navajo là bộ lạc được Hợp Chủng Quốc Hoa Kỳ công nhận về sự tồn tại và số lượng lớn ) thì mình xin chắc những chiếc lông chim, những nanh thú được chế tạo thủ công bởi những người dân tộc thiểu số cũng xịn sò không kém.
Hay bạn thích “Haute-Couture” thì mình nghĩ bạn sẽ thích được giá trị truyền thống và lịch sử nào “Áo dài” “Áo Giao Lĩnh” trong nền truyền thống của Việt Nam – hay những bộ quần áo Bà ba mang đậm văn hóa sông nước của đồng bằng sông Cửu Long.
Artwork hay Graphic ư? Chà – chúng ta lại làm một chuyến du lịch tới Bắc Ninh, huyện Thuận Thành, xã Song Hồ để tới làng Đông Hồ nào. Đúng vậy, Tranh Đông Hồ, một trong những văn hóa phi vật thể được đề nghị thành di sản của Unesco là một trong những nét độc đáo và đậm chất của người Việt. Nếu các bạn nghĩ rằng chúng chỉ nên nằm trong sách giáo khoa hay triển lãm nghệ thuật truyền thống thì nhìn xem nền thời trang quốc tế mà chúng ta đang tôn vinh xem – rất rất nhiều các fashion designer, các collections, các runway có các hình ảnh truyền thống của dân tộc họ và được đánh giá cao bởi giới chuyên môn và người hâm mộ hay thị trường. Chẳng nói đâu xa, những hình ảnh về quỷ Oni, cá chép Koi đều là những hình ảnh hay được sử dụng của Nhật Bản – đều được dân ta yêu thích và cho lên người (Tattoo) lẫn quần áo hay sao. Vậy tại sao Artwork hay những bức tranh Đông Hồ lại không thể.
NGUYÊN NHÂN
Có thể do chúng ta còn quá “hờ hững” với chính bản sắc và truyền thống của dân tộc Việt. Ngay cả mình, đều đã có suy nghĩ về việc những thứ đó quá già nua – nên được xếp vào lịch sử hay quá khứ. Nhưng càng đào sâu vào giới thời trang này, không chỉ là đường phố mà còn là highend fashion/ luxury fashion – mình cảm nhận rằng, yếu tố truyền thống chính là niềm tự hào của mỗi dân tộc.
Tại sao nhiều người thích mặc phong cách Nhật Bản? Tại sao nhiều người thích mặc Yukata/Kimono? Nhiều người thích Oni/ thích Koi? Bên cạnh những yếu tố truyền bá văn hóa như Anime, manga và JAV (mình check xem các bạn có đọc kĩ không, hê hê) mà còn là nằm ở các fashion designer đầu lãnh. Các fashion designer Nhật rất thích sử dụng các yếu tố truyền thống của Nhật Bản ra các collection của mình (từ Kansai Yamamoto đến bộ ba huyền ảo Yohji, Rei và Issey đã làm tiền đề cho thế hệ sau này là Jun Takahashi, Chitobe…) – khiến ai cũng mặc, cũng yêu thích và khiến cho fast fashion hay những fashion brand ăn theo cũng làm theo – đó là sự bùng nổ của truyền thống.
Quay trở lại Việt Nam, chúng ta đã có sẵn một nền bản sắc đa dạng. Câu chuyện khó khăn tiếp theo đó là xây dựng tình yêu và phát triển nó. Các fashion designer Việt/ các local brand còn rất ngại về việc sử dụng yếu tố truyền thống ( Ngoại trừ các tên tuổi lớn như NCT..) vì đơn giản thị trường chưa đón nhận nồng nhiệt và chưa sẵn sàng để mua.
Với tư cách là 1 người có thể truyền được 1 ít cảm hứng cho các bạn – mình luôn mong rằng chúng ta sẽ chú trọng nhiều hơn 1 tí đến bản sắc vì khi có nó – giữa chúng ta, những người yêu thời trang và cộng đồng đại chúng, sẽ có 1 điểm chung, 1 thứ gì đó để cùng xây dựng. Đó là bản sắc dân tộc và tình yêu với nó. Chứ không chỉ chửi qua và chửi lại rồi đi vào dĩ vãng như bây giờ.
