📜 [專欄新文章] Uniswap v3 Features Explained in Depth
✍️ 田少谷 Shao
📥 歡迎投稿: https://medium.com/taipei-ethereum-meetup #徵技術分享文 #使用心得 #教學文 #medium
Once again the game-changing DEX 🦄 👑
Image source: https://uniswap.org/blog/uniswap-v3/
Outline
0. Intro1. Uniswap & AMM recap2. Ticks 3. Concentrated liquidity4. Range orders: reversible limit orders5. Impacts of v36. Conclusion
0. Intro
The announcement of Uniswap v3 is no doubt one of the most exciting news in the DeFi place recently 🔥🔥🔥
While most have talked about the impact v3 can potentially bring on the market, seldom explain the delicate implementation techniques to realize all those amazing features, such as concentrated liquidity, limit-order-like range orders, etc.
Since I’ve covered Uniswap v1 & v2 (if you happen to know Mandarin, here are v1 & v2), there’s no reason for me to not cover v3 as well ✅
Thus, this article aims to guide readers through Uniswap v3, based on their official whitepaper and examples made on the announcement page. However, one needs not to be an engineer, as not many codes are involved, nor a math major, as the math involved is definitely taught in your high school, to fully understand the following content 😊😊😊
If you really make it through but still don’t get shxt, feedbacks are welcomed! 🙏
There should be another article focusing on the codebase, so stay tuned and let’s get started with some background noise!
1. Uniswap & AMM recap
Before diving in, we have to first recap the uniqueness of Uniswap and compare it to traditional order book exchanges.
Uniswap v1 & v2 are a kind of AMMs (automated market marker) that follow the constant product equation x * y = k, with x & y stand for the amount of two tokens X and Y in a pool and k as a constant.
Comparing to order book exchanges, AMMs, such as the previous versions of Uniswap, offer quite a distinct user experience:
AMMs have pricing functions that offer the price for the two tokens, which make their users always price takers, while users of order book exchanges can be both makers or takers.
Uniswap as well as most AMMs have infinite liquidity¹, while order book exchanges don’t. The liquidity of Uniswap v1 & v2 is provided throughout the price range [0,∞]².
Uniswap as well as most AMMs have price slippage³ and it’s due to the pricing function, while there isn’t always price slippage on order book exchanges as long as an order is fulfilled within one tick.
In an order book, each price (whether in green or red) is a tick. Image source: https://ftx.com/trade/BTC-PERP
¹ though the price gets worse over time; AMM of constant sum such as mStable does not have infinite liquidity
² the range is in fact [-∞,∞], while a price in most cases won’t be negative
³ AMM of constant sum does not have price slippage
2. Tick
The whole innovation of Uniswap v3 starts from ticks.
For those unfamiliar with what is a tick:
Source: https://www.investopedia.com/terms/t/tick.asp
By slicing the price range [0,∞] into numerous granular ticks, trading on v3 is highly similar to trading on order book exchanges, with only three differences:
The price range of each tick is predefined by the system instead of being proposed by users.
Trades that happen within a tick still follows the pricing function of the AMM, while the equation has to be updated once the price crosses the tick.
Orders can be executed with any price within the price range, instead of being fulfilled at the same one price on order book exchanges.
With the tick design, Uniswap v3 possesses most of the merits of both AMM and an order book exchange! 💯💯💯
So, how is the price range of a tick decided?
This question is actually somewhat related to the tick explanation above: the minimum tick size for stocks trading above 1$ is one cent.
The underlying meaning of a tick size traditionally being one cent is that one cent (1% of 1$) is the basis point of price changes between ticks, ex: 1.02 — 1.01 = 0.1.
Uniswap v3 employs a similar idea: compared to the previous/next price, the price change should always be 0.01% = 1 basis point.
However, notice the difference is that in the traditional basis point, the price change is defined with subtraction, while here in Uniswap it’s division.
This is how price ranges of ticks are decided⁴:
Image source: https://uniswap.org/whitepaper-v3.pdf
With the above equation, the tick/price range can be recorded in the index form [i, i+1], instead of some crazy numbers such as 1.0001¹⁰⁰ = 1.0100496621.
As each price is the multiplication of 1.0001 of the previous price, the price change is always 1.0001 — 1 = 0.0001 = 0.01%.
For example, when i=1, p(1) = 1.0001; when i=2, p(2) = 1.00020001.
p(2) / p(1) = 1.00020001 / 1.0001 = 1.0001
See the connection between the traditional basis point 1 cent (=1% of 1$) and Uniswap v3’s basis point 0.01%?
Image source: https://tenor.com/view/coin-master-cool-gif-19748052
But sir, are prices really granular enough? There are many shitcoins with prices less than 0.000001$. Will such prices be covered as well?
Price range: max & min
To know if an extremely small price is covered or not, we have to figure out the max & min price range of v3 by looking into the spec: there is a int24 tick state variable in UniswapV3Pool.sol.
Image source: https://uniswap.org/whitepaper-v3.pdf
The reason for a signed integer int instead of an uint is that negative power represents prices less than 1 but greater than 0.
24 bits can cover the range between 1.0001 ^ (2²³ — 1) and 1.0001 ^ -(2)²³. Even Google cannot calculate such numbers, so allow me to offer smaller values to have a rough idea of the whole price range:
1.0001 ^ (2¹⁸) = 242,214,459,604.341
1.0001 ^ -(2¹⁷) = 0.000002031888943
I think it’s safe to say that with a int24 the range can cover > 99.99% of the prices of all assets in the universe 👌
⁴ For implementation concern, however, a square root is added to both sides of the equation.
How about finding out which tick does a price belong to?
Tick index from price
The answer to this question is rather easy, as we know that p(i) = 1.0001^i, simply takes a log with base 1.0001 on both sides of the equation⁴:
Image source: https://www.codecogs.com/latex/eqneditor.php
Let’s try this out, say we wanna find out the tick index of 1000000.
Image source: https://ncalculators.com/number-conversion/log-logarithm-calculator.htm
Now, 1.0001¹³⁸¹⁶² = 999,998.678087146. Voila!
⁵ This formula is also slightly modified to fit the real implementation usage.
3. Concentrated liquidity
Now that we know how ticks and price ranges are decided, let’s talk about how orders are executed in a tick, what is concentrated liquidity and how it enables v3 to compete with stablecoin-specialized DEXs (decentralized exchange), such as Curve, by improving the capital efficiency.
Concentrated liquidity means LPs (liquidity providers) can provide liquidity to any price range/tick at their wish, which causes the liquidity to be imbalanced in ticks.
As each tick has a different liquidity depth, the corresponding pricing function x * y = k also won’t be the same!
Each tick has its own liquidity depth. Image source: https://uniswap.org/blog/uniswap-v3/
Mmm… examples are always helpful for abstract descriptions 😂
Say the original pricing function is 100(x) * 1000(y) = 100000(k), with the price of X token 1000 / 100 = 10 and we’re now in the price range [9.08, 11.08].
If the liquidity of the price range [11.08, 13.08] is the same as [9.08, 11.08], we don’t have to modify the pricing function if the price goes from 10 to 11.08, which is the boundary between two ticks.
The price of X is 1052.63 / 95 = 11.08 when the equation is 1052.63 * 95 = 100000.
However, if the liquidity of the price range [11.08, 13.08] is two times that of the current range [9.08, 11.08], balances of x and y should be doubled, which makes the equation become 2105.26 * 220 = 400000, which is (1052.63 * 2) * (110 * 2) = (100000 * 2 * 2).
We can observe the following two points from the above example:
Trades always follow the pricing function x * y = k, while once the price crosses the current price range/tick, the liquidity/equation has to be updated.
√(x * y) = √k = L is how we represent the liquidity, as I say the liquidity of x * y = 400000 is two times the liquidity of x * y = 100000, as √(400000 / 100000) = 2.
What’s more, compared to liquidity on v1 & v2 is always spread across [0,∞], liquidity on v3 can be concentrated within certain price ranges and thus results in higher capital efficiency from traders’ swapping fees!
Let’s say if I provide liquidity in the range [1200, 2800], the capital efficiency will then be 4.24x higher than v2 with the range [0,∞] 😮😮😮 There’s a capital efficiency comparison calculator, make sure to try it out!
Image source: https://uniswap.org/blog/uniswap-v3/
It’s worth noticing that the concept of concentrated liquidity was proposed and already implemented by Kyper, prior to Uniswap, which is called Automated Price Reserve in their case.⁵
⁶ Thanks to Yenwen Feng for the information.
4. Range orders: reversible limit orders
As explained in the above section, LPs of v3 can provide liquidity to any price range/tick at their wish. Depending on the current price and the targeted price range, there are three scenarios:
current price < the targeted price range
current price > the targeted price range
current price belongs to the targeted price range
The first two scenarios are called range orders. They have unique characteristics and are essentially fee-earning reversible limit orders, which will be explained later.
The last case is the exact same liquidity providing mechanism as the previous versions: LPs provide liquidity in both tokens of the same value (= amount * price).
There’s also an identical product to the case: grid trading, a very powerful investment tool for a time of consolidation. Dunno what’s grid trading? Check out Binance’s explanation on this, as this topic won’t be covered!
In fact, LPs of Uniswap v1 & v2 are grid trading with a range of [0,∞] and the entry price as the baseline.
Range orders
To understand range orders, we’d have to first revisit how price is discovered on Uniswap with the equation x * y = k, for x & y stand for the amount of two tokens X and Y and k as a constant.
The price of X compared to Y is y / x, which means how many Y one can get for 1 unit of X, and vice versa the price of Y compared to X is x / y.
For the price of X to go up, y has to increase and x decrease.
With this pricing mechanism in mind, it’s example time!
Say an LP plans to place liquidity in the price range [15.625, 17.313], higher than the current price of X 10, when 100(x) * 1000(y) = 100000(k).
The price of X is 1250 / 80 = 15.625 when the equation is 80 * 1250 = 100000.
The price of X is 1315.789 / 76 = 17.313 when the equation is 76 * 1315.789 = 100000.
If now the price of X reaches 15.625, the only way for the price of X to go even higher is to further increase y and decrease x, which means exchanging a certain amount of X for Y.
Thus, to provide liquidity in the range [15.625, 17.313], an LP needs only to prepare 80 — 76 = 4 of X. If the price exceeds 17.313, all 4 X of the LP is swapped into 1315.789 — 1250 = 65.798 Y, and then the LP has nothing more to do with the pool, as his/her liquidity is drained.
What if the price stays in the range? It’s exactly what LPs would love to see, as they can earn swapping fees for all transactions in the range! Also, the balance of X will swing between [76, 80] and the balance of Y between [1250, 1315.789].
This might not be obvious, but the example above shows an interesting insight: if the liquidity of one token is provided, only when the token becomes more valuable will it be exchanged for the less valuable one.
…wut? 🤔
Remember that if 4 X is provided within [15.625, 17.313], only when the price of X goes up from 15.625 to 17.313 is 4 X gradually swapped into Y, the less valuable one!
What if the price of X drops back immediately after reaching 17.313? As X becomes less valuable, others are going to exchange Y for X.
The below image illustrates the scenario of DAI/USDC pair with a price range of [1.001, 1.002] well: the pool is always composed entirely of one token on both sides of the tick, while in the middle 1.001499⁶ is of both tokens.
Image source: https://uniswap.org/blog/uniswap-v3/
Similarly, to provide liquidity in a price range < current price, an LP has to prepare a certain amount of Y for others to exchange Y for X within the range.
To wrap up such an interesting feature, we know that:
Only one token is required for range orders.
Only when the current price is within the range of the range order can LP earn trading fees. This is the main reason why most people believe LPs of v3 have to monitor the price more actively to maximize their income, which also means that LPs of v3 have become arbitrageurs 🤯
I will be discussing more the impacts of v3 in 5. Impacts of v3.
⁷ 1.001499988 = √(1.0001 * 1.0002) is the geometric mean of 1.0001 and 1.0002. The implication is that the geometric mean of two prices is the average execution price within the range of the two prices.
Reversible limit orders
As the example in the last section demonstrates, if there is 4 X in range [15.625, 17.313], the 4 X will be completely converted into 65.798 Y when the price goes over 17.313.
We all know that a price can stay in a wide range such as [10, 11] for quite some time, while it’s unlikely so in a narrow range such as [15.625, 15.626].
Thus, if an LP provides liquidity in [15.625, 15.626], we can expect that once the price of X goes over 15.625 and immediately also 15.626, and does not drop back, all X are then forever converted into Y.
The concept of having a targeted price and the order will be executed after the price is crossed is exactly the concept of limit orders! The only difference is that if the range of a range order is not narrow enough, it’s highly possible that the conversion of tokens will be reverted once the price falls back to the range.
As price ranges follow the equation p(i) = 1.0001 ^ i, the range can be quite narrow and a range order can thus effectively serve as a limit order:
When i = 27490, 1.0001²⁷⁴⁹⁰ = 15.6248.⁸
When i = 27491, 1.0001²⁷⁴⁹¹ = 15.6264.⁸
A range of 0.0016 is not THAT narrow but can certainly satisfy most limit order use cases!
⁸ As mentioned previously in note #4, there is a square root in the equation of the price and index, thus the numbers here are for explantion only.
5. Impacts of v3
Higher capital efficiency, LPs become arbitrageurs… as v3 has made tons of radical changes, I’d like to summarize my personal takes of the impacts of v3:
Higher capital efficiency makes one of the most frequently considered indices in DeFi: TVL, total value locked, becomes less meaningful, as 1$ on Uniswap v3 might have the same effect as 100$ or even 2000$ on v2.
The ease of spot exchanging between spot exchanges used to be a huge advantage of spot markets over derivative markets. As LPs will take up the role of arbitrageurs and arbitraging is more likely to happen on v3 itself other than between DEXs, this gap is narrowed … to what extent? No idea though.
LP strategies and the aggregation of NFT of Uniswap v3 liquidity token are becoming the blue ocean for new DeFi startups: see Visor and Lixir. In fact, this might be the turning point for both DeFi and NFT: the two main reasons of blockchain going mainstream now come to the alignment of interest: solving the $$ problem 😏😏😏
In the right venue, which means a place where transaction fees are low enough, such as Optimism, we might see Algo trading firms coming in to share the market of designing LP strategies on Uniswap v3, as I believe Algo trading is way stronger than on-chain strategies or DAO voting to add liquidity that sort of thing.
After reading this article by Parsec.finance: The Dex to Rule Them All, I cannot help but wonder: maybe there is going to be centralized crypto exchanges adopting v3’s approach. The reason is that since orders of LPs in the same tick are executed pro-rata, the endless front-running speeding-competition issue in the Algo trading world, to some degree, is… solved? 🤔
Anyway, personal opinions can be biased and seriously wrong 🙈 I’m merely throwing out a sprat to catch a whale. Having a different voice? Leave your comment down below!
6. Conclusion
That was kinda tough, isn’t it? Glad you make it through here 🥂🥂🥂
There are actually many more details and also a huge section of Oracle yet to be covered. However, since this article is more about features and targeting normal DeFi users, I’ll leave those to the next one; hope there is one 😅
If you have any doubt or find any mistake, please feel free to reach out to me and I’d try to reply AFAP!
Stay tuned and in the meantime let’s wait and see how Uniswap v3 is again pioneering the innovation of DeFi 🌟
Uniswap v3 Features Explained in Depth was originally published in Taipei Ethereum Meetup on Medium, where people are continuing the conversation by highlighting and responding to this story.
👏 歡迎轉載分享鼓掌
同時也有1部Youtube影片,追蹤數超過67萬的網紅kyarypamyupamyu channel,也在其Youtube影片中提到,きゃりーぱみゅぱみゅパンプキンライブ 2017 THE SPOOKY OBAKEYASHIKI ~PUMPKINS STRIKE BACK~ 9月9日 午前10時よりチケット一般発売。各種プレイガイドよりお申込み下さい。 ・特設サイトURL:http://tso.kyary.asobisystem...
「scenario design」的推薦目錄:
- 關於scenario design 在 Taipei Ethereum Meetup Facebook 的最佳解答
- 關於scenario design 在 Daoonclouds Facebook 的最佳解答
- 關於scenario design 在 方.略.觀點 Facebook 的最佳解答
- 關於scenario design 在 kyarypamyupamyu channel Youtube 的最佳貼文
- 關於scenario design 在 Storyboard and Scenario design sketch development - YouTube 的評價
- 關於scenario design 在 Scenario Designer | By Second Front | Facebook 的評價
- 關於scenario design 在 AWS Ambit Scenario Designer for Unreal Engine 4 User Guide 的評價
- 關於scenario design 在 Best design pattern for a scenario - Stack Overflow 的評價
scenario design 在 Daoonclouds Facebook 的最佳解答
NGHỆ THUẬT VÀ THỜI TRANG – MỘT THẾ KỈ VỚI NHIỀU DUYÊN NỢ
“Nghệ thuật, thời trang, âm nhạc – những thứ đó kết nối và hỗ trợ lẫn nhau. Người ta chia sẻ, vay mượn và ảnh hưởng qua lại. Tôi không cho rằng thời trang có thể tồn tại mà thiếu vắng bóng dáng của nghệ thuật và ngược lại. Chúng cần nhau.” – Gucci Ghost / Trouble Andrew, Nghệ sĩ đường phố, “The Unpopular-pop-artist”.
“Thời trang không phải là nghệ thuật, nhưng nó cần một người nghệ sĩ sáng tạo ra nó.” – Pierre Bergé, Đồng sáng lập thương hiệu Saint Laurent.
“Cả hai thứ (nghệ thuật và thời trang) đều là những loại hình có khả năng biểu đạt sự phức tạp của văn hoá hiện đại và chia sẻ gốc rễ của nó. Chúng ta có thể nhìn thấy điều này trong các triển lãm thời trang và nghệ thuật – những triển lãm mà giờ đây được tổ chức và trình bày dựa trên cùng tiêu chí về thẩm mỹ và chất lượng – với những bộ trang phục được chọn lựa như thể chúng chính là những tác phẩm nghệ thuật, còn nghệ thuật được chọn lựa và trưng bày với tất cả sự hào nhoáng vốn thuộc về thế giới thời trang.” – Giorgio Armani.
Hãy thử đặt một câu hỏi. “Cái gì nâng tầm một thương hiệu thời trang lên vị trí cao nhất?”
Thiết kế? Chất liệu? Kỹ thuật? Sự tỉ mỉ của những nghệ nhân thủ công? Những show diễn đình đám? Những chiến dịch quảng bá rầm rộ?
Không, dường như là chưa đủ.
Tôi từng đọc được một bài phân tích mà tác giả của nó đã đưa ra yếu tố cuối cùng làm tôi thoả mãn: “Một thương hiệu được đưa lên tầm cao nhất khi nó gắn liền với nghệ thuật.”
Chúng ta đang chứng kiến một kỷ nguyên rực rỡ của ngành thời trang, khi mà những màn collaboration đẳng cấp giữa các nhà mốt với giới nghệ sĩ đã giúp thế giới phù phiếm này chính thức sánh bước cùng nghệ thuật - một địa hạt vốn được coi là cái nôi của những tư tưởng lớn. Sức ảnh hưởng của các trường phái như Chủ nghĩa Biểu hiện (Expressionism), Chủ nghĩa Ấn tượng (Impressionism), Chủ nghĩa Siêu thực (Surrealism), Chủ nghĩa Tối giản (Minimalism), Chủ nghĩa Lập thể (Cubism), Nghệ thuật Quang học – thị giác (Opt Art), Nghệ thuật Đại chúng (Pop Art) lên thời trang thể hiện rõ qua các thiết kế, trong concept của các show catwalk, các campaign quảng cáo hay triển lãm thời trang danh tiếng. Và rồi, những cụm hashtag như #artmeetsfashion, #wewearculture, #wearableart lần lượt ra đời. “Wearable art” – những “tác phẩm có thể mặc lên người” - hẳn là định nghĩa xa xỉ nhất mà người ta có thể nghĩ ra cho áo quần.
Trong khuôn khổ có hạn, bài viết này sẽ không đi vào việc phân tích mổ xẻ chiến lược của các nhà marketing thời trang lão luyện, cũng sẽ không tổng kết cho bạn xem mỗi thương vụ hợp tác giữa các nhà thiết kế với các nghệ sĩ mang lại doanh thu gấp bao nhiêu lần so với những bộ sưu tập thông thường. Tôi cũng không cố gắng phân tích quá nhiều về những sự kết hợp đó, bởi điều quan trọng nhất là cảm nhận của chính bạn khi nhìn thấy một “tác phẩm có thể mặc lên người”. Tôi sẽ chỉ đơn giản đóng vai một chứng nhân lịch sử, chiếu cho bạn xem một cuộn phim flash back lại những cột mốc rực rỡ nhất, và cùng nhìn nhận thành quả chung của hai lĩnh vực, với một con mắt ít nhiều mang theo rung cảm và lãng mạn.
Những dấu son huyền thoại
Mặc dù chỉ được nhắc đến nhiều vào khoảng một thập kỉ trở lại đây, nhưng “mối tình” giữa nghệ thuật và thời trang đã được nhen nhóm và nuôi dưỡng từ lâu. Trải qua lịch sử gần một trăm năm kể từ những “phi vụ” hợp tác sớm nhất của các nhà thiết kế với các nghệ sĩ,
một sợi dây liên kết bền chặt đã dần được hình thành. Kết quả tất yếu là, lằn ranh giữa hai thế giới dần bị xoá nhoà, và những cuộc cách mạng của các thủ lĩnh sáng tạo được thúc đẩy mạnh mẽ.
Vào những năm 1920, người ta nhìn thấy huyền thoại của làng thời trang Coco Chanel ngồi cùng một trong những danh hoạ vĩ đại nhất lịch sử - Pablo Picasso, trên hàng ghế rehearsal của đoàn ballet trứ danh Ballet Russes. Khi đó Coco phụ trách phục trang và Picasso phụ trách thiết kế mỹ thuật cho sân khấu. Đó được cho là một trong những cột mốc đầu tiên đánh dấu sự kết hợp giữa thời trang và nghệ thuật, giữa một nhà thiết kế phục trang với một hoạ sĩ và một nhà biên đạo.
Năm 1937-1938, Elsa Schiaparelli và Salvador Dalí cùng nhau tạo ra chiếc váy Lobster Dress, chiếc mũ Shoe Hat và sau đó là chiếc váy Tears Dress. (Nếu bạn chưa biết, thì nhà thiết kế người Ý Elsa Schiaparelli là một nhân vật nổi bật của làng thời trang trong suốt khoảng thời gian giữa hai cuộc Thế Chiến, và là đối thủ nặng ký của Coco Chanel). Tính khí có đôi chút lập dị của Elsa có một sự đồng điệu hoàn hảo với hoạ sĩ thiên tài của trường phái siêu thực Dalí. Kết quả của cuộc gặp gỡ giữa hai tư tưởng lớn đó, là chiếc váy lụa trắng được thế kế bởi Elsa có hình một con tôm hùm khổng lồ - hình ảnh gợi nhớ về một bức vẽ ra đời năm 1934 được đặt tên “New York Dream – Man Finds Lobster in Place of Phone” của danh hoạ. Cùng với đó, chiếc mũ được thiết kế dưới hình dáng một chiếc hài cao gót (được đội bởi chính vợ của Dalí), cũng là một tác phẩm mang dấu ấn của trường phái siêu thực xuất hiện trong bộ sưu tập Thu Đông 1937-1938 của Schiaparelli.
Cũng trong thập kỷ đó, nhà thiết kế Lola Prusac của nhà mốt Hermès đã sản xuất ra một dòng túi xách với những mảng ô vuông màu đỏ, vàng và xanh dương, được lấy cảm hứng từ những tác phẩm nổi tiếng sử dụng background trắng, hệ thống các đường thẳng ngang dọc màu đen và các ô màu với ba màu sắc cơ bản là đỏ, vàng, xanh dương của Piet Mondrian – cha đẻ của nghệ thuật Tân tạo hình (Neoplasticism).
Gần 30 năm sau, dấu ấn của Piet Mondrian một lần nữa khắc sâu hơn vào thế giới thời trang, mặc dù ông đã qua đời từ năm 1944. Năm 1965, huyền thoại thiết kế người Pháp Yves Saint Laurent cho ra mắt một bộ sưu tập bao gồm sáu chiếc váy A-line mà chỉ cần liếc qua thôi là người ta có thể nhận ra chúng được lấy cảm hứng từ Mondrian. Fall Mondrian Collection 1965 – đó mãi là một trong những thành công lớn nhất của Saint Laurent. Saint Laurent cũng được coi là một nhà thiết kế thường xuyên tìm đến nguồn cảm hứng từ nghệ thuật trong suốt sự nghiệp của mình (một thành công khác của ông là bộ sưu tập Haute Couture 1980 được lấy cảm hứng từ các tác phẩm của nghệ sĩ người Pháp Henri Matisse).
Bên cạnh Dalí và Piet Mondrian, có một hoạ sĩ người Mỹ không xa lạ gì với những người dõi theo “mối tình” giữa thời trang và nghệ thuật, đó là Andy Warhol. Warhol, cái tên đình đám của trào lưu Pop Art, dường như là một nghệ sĩ có duyên nợ với thế giới phù hoa của các nhà thiết kế. Ông là người từng vẽ bức chân dung Yves Saint Laurent thời trẻ rất nổi tiếng, cũng là người mang lại cảm hứng và thành công cho bộ sưu tập Pop art của Versace năm 1991. Những trang phục có in chân dung của Marilyn Monroe và James Dean được vẽ bởi Warhol đã gây tiếng vang lớn và trở thành một trong những bộ sưu tập đáng nhớ nhất trong lịch sử của nhà Versace.
Tuy nhiên, những người khơi dậy nguồn cảm hứng sáng tạo cho các nhà thiết kế thời trang không chỉ có các hoạ sĩ. Kiến trúc và điêu khắc cũng là hai lĩnh vực đã được chứng minh là có những ảnh hưởng quan trọng lên ngành công nghiệp hào nhoáng này. “Thời trang chính là kiến trúc. Đó là vấn đề của tỷ lệ.” ( - Coco Chanel). Và một trong số những bộ sưu tập trứ danh được lấy cảm hứng từ nghệ thuật kiến trúc chính là runway show năm 1966 của nhà mốt Paco Rabanne mang tên “Unwearable Dresses in Contemporary Materials - Những chiếc váy không thể mặc lên người bằng chất liệu đương đại”. Những chiếc váy của Paco được làm từ các mảnh kim loại, plastic và cao su, bằng một kỹ thuật dựng form điêu luyện nhằm đưa mọi thứ vào một khung tỷ lệ chuẩn xác, mặc cho những loại chất liệu này không hề dễ bị thuần phục.
Thời trang avant-garde cũng không trượt khỏi “tình yêu định mệnh” này. Chỉ có điều, những kẻ đi tiên phong trong nghệ thuật avant-garde sẽ tìm đến nhau, thay vì những tên tuổi kinh điển kia. Như Alexander McQueen và Bjork (một ca sĩ, nhà sáng tác, nhà sản xuất âm nhạc và DJ người Iceland), như John Galiano (giám đốc sáng tạo của Maison Margiela) tìm đến Benjamin Shine, như Rei Kawakubo (nhà thiết kế, người sáng lập thương hiệu Comme des Garcons) tìm đến nhiếp ảnh gia Cindy Sherman hay biên đạo kiêm nghệ sĩ múa người Mỹ Merce Cunningham.
(Xin phép nói thêm một chút về màn kết hợp xứng đáng được gọi là huyền thoại của Rei và Merce Cunningham, một dự án mang tên “Scenario” vào năm 1997. Merce đã mời Rei thiết kế trang phục, chỉ đạo mỹ thuật sân khấu và ánh sáng cho tác phẩm của ông. Ban đầu Rei từ chối, nhưng sau đó bà đã đổi ý trong quá trình tạo ra bộ sưu tập Xuân Hè 1997 “khét tiếng” mang tên “Body meets Dress, Dress meets Body”, hay còn được nhớ đến với một cái tên khác là “Lumps and Bumps” (Những cục u bướu). Rei bảo rằng, “Thời trang quá nhàm chán, và tôi thấy bực bội vì điều đó. Tôi muốn làm một cái gì đó thực sự mạnh mẽ. Và đó là một phản ứng.” Rei và Merce có cùng chung triết lý sáng tạo, bao gồm việc kéo những khuôn thước nghệ thuật khác biệt lại gần nhau, phá bỏ những ranh giới và thách thức những chuẩn mực về thẩm mỹ. Điều đó đã khiến họ sát cánh với nhau để tạo ra một sự kết hợp lừng lẫy, một minh chứng cho việc “collaboration” không phải lúc nào cũng là một từ bắt tai mà dân làm marketing trong ngành thời trang thích sử dụng như một chiêu trò thương mại.)
Hai tâm hồn đồng điệu
Công chúng hẳn đã quá mệt mỏi với những tranh cãi xung quanh việc “Thời trang có phải là một ngành nghệ thuật?”.
Alice Rawsthorn – một nhà phê bình thiết kế uy tín, cưụ giám đốc Design Museum, đồng thời là thành viên Hội đồng Thiết kế Anh quốc - trong một bài phỏng vấn đã thừa nhận rằng, thời trang rất giỏi trong việc giúp hoàn thiện một chức năng truyền thống của nghệ thuật: phản ánh những sự dịch chuyển của văn hoá đương đại, nhưng chỉ có thể ở một mức độ nhất định. Bà cũng chỉ ra rằng xuất phát điểm của thời trang là phục vụ mục đích ứng dụng, trong khi nghệ thuật thì không như vậy. Nghệ thuật không bị giới hạn bởi bất cứ thứ gì, còn thời trang lại bị ràng buộc bởi nhu cầu của một ngành công nghiệp có tốc độ chóng mặt. Nghệ thuật thường diễn đạt một tư tưởng, trong khi thời trang thường bị coi là một thứ phù phiếm.
Thế nhưng, chuyện gì sẽ xảy ra nếu một nhà thiết kế thoát khỏi những ràng buộc đó trong quá trình tạo ra sản phẩm của mình?
Hãy để Giorgio Armani trả lời câu hỏi ấy: “Nó (thời trang) chính là một phương thức biểu đạt đầy tính nghệ thuật khi nó được nâng cấp và vượt lên trên việc đáp ứng nhu cầu ăn mặc.”
Dù thế nào thì cũng chẳng ai phủ nhận được sự tương đồng trong quá trình lao động sáng tạo của các nhà thiết kế với các nghệ sĩ. Cũng như Alice dù không công nhận thời trang là một ngành nghệ thuật nhưng cũng không phủ nhận việc nó vẫn mang một số thuộc tính của nghệ thuật, và khi thời trang đạt đến hình thái xuất sắc nhất thì các thiết kế ấy hiển nhiên là những đối tượng hoàn toàn xứng đáng được trưng bày trong bảo tàng. Mà bảo tàng, chính là thánh địa của các tác phẩm nghệ thuật.
Bởi vậy, chuyện tranh cãi này, trên quan điểm của những người như tôi, quả thực là không cần thiết. Hay nói theo cách của Pierre Bergé, “Thời trang không phải là nghệ thuật, nhưng nó cần một nghệ sĩ sáng tạo ra nó”. Phải, như cái cách mà Cristóbal Balenciaga đã “định hình” thời trang và trở thành người mà Dior gọi là “Bậc thầy của tất cả chúng ta” (The Master of us all). Như cái cách mà huyền thoại người Tây Ban Nha này đã tạo ra những phom dáng gây shock đẹp như một bức tranh hay một tác phẩm điêu khắc vào những năm 1950 – thời kỳ đỉnh cao sự nghiệp của ông.
Quay trở lại với Rei Kawakubo, cái tên không cần phải bàn về tầm ảnh hưởng, và bộ sưu tập “Body meets Dress, Dress meets Body” 1997. Tôi muốn nhắc bạn nhớ rằng yếu tố cốt lõi của bộ sự tập này nằm ở một ý tưởng mà tôi cho là (xin thứ lỗi nếu quá lời) thiên tài: Quần áo có thể là cơ thể, và cơ thể cũng có thể là quần áo (hay nói cách khác: quần áo có thể “mặc” chúng ta, thay vì chúng ta mặc quần áo). Và thế là, Rei bắt đầu thiết kế những “cơ thể” với hình dáng méo mó và những “cục bướu” lớn ở trước ngực, sau lưng, phần hông và phần “đuôi”. Đây là những gì bà chia sẻ: “Tôi không mong đợi rằng đây sẽ là những trang phục dễ ứng dụng để có thể mặc hàng ngày. Nhưng các thiết kế của Comme des Garcons sẽ luôn là những gì mới lạ và truyền cảm hứng với thế giới. Tôi nghĩ việc diễn dịch các suy nghĩ thành hành động quan trọng hơn việc lo lắng xem thiết kế của mình cuối cùng có được mặc hay không.”
Bingo! Câu hỏi phía trên đã được trả lời một lần nữa, và quan điểm của Giorgio Armani cũng trở nên sáng tỏ hơn nhờ vào minh chứng này.
Suy cho cùng, thời trang hay nghệ thuật, đều tôn sùng những giá trị về thẩm mỹ, về cái đẹp, về khả năng chạm đến cảm xúc hay tư tưởng (mặc dù “cái đẹp” trong khái niệm của mỹ thuật ngày nay cũng chỉ còn là một khái niệm tương đối). Các nhà thiết kế hay các nghệ sĩ thì cũng đều có chung niềm đam mê với các hình khối, màu sắc, đều trăn trở với những sự kiện xã hội, lịch sử, văn hoá. Sự đồng điệu đó cho phép thời trang sử dụng nghệ thuật như một hình mẫu trực quan cho những diễn dịch đương đại của mình. Nói một cách dễ hiểu hơn, thời trang vay mượn cảm hứng, triết lý, tư tưởng, thủ pháp của nghệ thuật. Thời trang vay mượn luôn cả địa vị của nghệ thuật trong văn hoá nhân loại để nuôi dưỡng “kinh đô văn hoá” của chính nó và những thứ mà nó tạo ra, thông qua việc mời các nghệ sĩ tham gia vào quá trình sáng tạo của nó. Kết quả là, họ tạo ra các tác phẩm chung, họ nâng thời trang lên một đẳng cấp mới, họ đưa các nghệ sĩ đến gần công chúng hơn – và, cuối cùng, họ tạo ra lợi nhuận cho cả hai.
Một tình yêu vĩnh cửu?
Cho đến giờ phút này, mối liên hệ giữa thời trang và nghệ thuật đã trở nên quá khăng khít. Một dấu hiệu điển hình chính là việc sàn diễn Thu Đông 2016 đã gợi nhớ mọi thứ về những tượng đài của các ngành nghệ thuật, từ các tác phẩm theo trường phái siêu thực của Savador Dalí, cho tới các tác phẩm điêu khắc khổng lồ theo trường phái tối giản của Richard Serra hay các tác phẩm theo trường phái Pop Art đầy sinh động và màu sắc của Andy Warhol.
Thời trang và nghệ thuật có một khả năng hợp nhất và hoà quyện tuyệt vời. Trên thực tế, đó là hình thức kết hợp mang lại thành công vang dội đến mức, trong vòng hơn một thập kỉ trở lại đây những thủ lĩnh của hai địa hạt này không ngừng tìm đến nhau, ồ ạt đến nỗi có thể bạn sẽ cảm thấy choáng ngợp nếu như tôi kiên nhẫn liệt kê hết những cái tên nghệ sĩ được xếp cạnh tên của các hãng thời trang danh tiếng hàng đầu thế giới. Bởi vậy, có lẽ tôi chỉ nên mời bạn thử lướt qua bảng danh sách các nghệ sĩ hợp tác với Louis Vuitton trong vòng một thập kỉ: Takashi Murakami (2007), Richard Prince (2008), Yayoi Kusama (2012), Jake & Dinos Chapman (2013), Daniel Buren (2013), Jeff Koons (2017).
Điều tôi muốn nói ở đây là: Nếu một thứ tồn tại qua thử thách một trăm năm, nó không thể là một trào lưu nhất thời. Nghệ thuật và thời trang – đó chắc chắn không phải một mối tình chớp nhoáng.
Về cơ bản, thời trang sẽ luôn hoà quyện với nghệ thuật theo năm hình thức:
(1) Nghệ sĩ trở thành nhà thiết kế thời trang (fashion designer, not custome designer);
(2) Nhà thiết kế thuê các nghệ sĩ tạo ra các chi tiết trang trí cho trang phục của mình (ví dụ điển hình là chiếc áo khoác trắng có đính bức chân dung làm bằng vải tulle của Maison Margiela trong bộ sưu tập Haute Couture Xuân Hè 2017, được thiết kế bởi John Galliano và tác phẩm gắn trên áo được thực hiện bởi Benjamin Shine);
(3) Thời trang áp dụng một phong cách đương đại nào đó vào việc vẽ ra một motif trang trí lên trang phục (ví dụ như bộ sưu tập Thu Đông 1966 của Saint Laurent với cảm hứng từ Pop Art);
(4) Màn trình diễn một bộ sưu tập trở thành một hoạt cảnh mang tính lịch sử nghệ thuật (art-historical tableaux vivant, ví dụ như show catwalk của Vivienne Westwood năm 1994, “trích dẫn” các tác phẩm của Franz Xaver Winterhalter và các nghệ sĩ khác dưới thời Đế quốc thứ hai – tức vương triều Bonaparte được cai trị bởi Napoléon III);
(5) Phương thức diễn đạt của thời trang trên các tạp chí hoặc các phương tiện quảng bá truyền thông khác đặt các thiết kế vào một môi trường nghệ thuật (ví dụ như một fashion film dài 1 phút 44 giây của Gentle Monster được thực hiện bởi Erik Madigan Heck, với diễn xuất của Tilda Swinton và được lấy cảm hứng từ bộ phim kinh điển “The Seventh Seal” của một trong những đạo diễn vĩ đại nhất thế kỷ 20 Ingmar Bergman).
Ngày nay, thời trang đã tiến những bước đầu tiên vào các bảo tàng nghệ thuật. Ngành công nghiệp mang lại lợi nhuận khổng lồ này, thậm chí còn xây dựng nên những bảo tàng thời trang riêng (Christian Dior, Gucci, Balenciaga… đều có các bảo tàng của riêng mình), và trở thành nhà đầu tư cho các dự án nghệ thuật, đặc biệt là nghệ thuật đương đại. Một lần nữa thời trang lại đến gần hơn với “người tình trăm năm” của mình thông qua những campaign quảng cáo được đầu tư mạnh mẽ về yếu tố nghệ thuật (Gucci là một điển hình), các concept store được xây dựng như những gallery thu nhỏ, và các sự kiện triển lãm thời trang.
Trong bối cảnh mà nghệ thuật đương đại đang phát triển rực rỡ, phá vỡ các quy chuẩn truyền thống và thách thức nghệ thuật hàn lâm, thì tương lai cho mối tình giữa nghệ thuật và thời trang sẽ còn rộng mở, những sự kết hợp sẽ còn nở rộ hơn nữa. Sau tất cả, tôi tin rằng những người đi tiên phong trong việc gìn giữ ngọn lửa sáng tạo của cả hai sẽ biến mối tình này trở thành một tình yêu vĩnh cửu.
(Người viết có tham khảo thông tin từ một số bài báo và tài liệu nghiên cứu của nước ngoài, trong đó có theguardian.com và encyclopedia.com)
P.S:
Đây là bài viết mình thực hiện cho chuyên mục Fashion Discovery trên J.O.Y số thứ 2. Mình để nguyên layout cho dễ đọc nhưng vẫn để full bài viết phía dưới caption (bài khá dài, chứa rất nhiều thông tin và ngốn khá nhiều thời gian của mình cho công đoạn nghiên cứu cũng như lựa chọn hướng tiếp cận, cấu trúc bài viết và chắt lọc thông tin, sự kiện).
Mọi người có thể tìm mua J.O.Y Issue 2 tại các hiệu sách lớn trên toàn quốc, phố sách Đinh Lễ - Nguyễn Xí (HN) hoặc đặt mua online trên các kênh phân phối như Tiki, Shopee, Fahasa. Cảm giác cầm một ấn phẩm trên tay để đọc nhâm nhi thích lắm <3.
Đây có thể là một bài không dễ đọc nhưng với những người đam mê tìm hiểu thì mình hy vọng có thể chia sẻ được nhiều dữ liệu hay ho với các bạn. Cheers <3)
**Nội dung này được tạo ra bởi Daoonclouds theo order của J.O.Y Magazine-Book Issue 2 và đã được mua bản quyền bởi thương hiệu Bloombooks. Việc đăng lại trên page Daoonclouds đã được xin phép. Bất kì bên thứ ba nào có thể chia sẻ post nhưng không có quyền copy để đăng lại nội dung này.
scenario design 在 方.略.觀點 Facebook 的最佳解答
#DesignCanHelp #DesignIsHelping #第四屆 #社會設計展
🤩免費入場,出示QR code還能抽DFT周邊商品🤩
WOW! 我們要前進DFT 社會設計展 - DFT講堂了!(撒花)
這一次BMI · 方略的創意總監Diane將會參加2020【Design can help, Design is helping】4th DFT 社會設計展 - DFT講堂,和大家聊聊未來情境設計!
想知道更詳細的演講主題嗎?
請看這裡~
---------------------------------------------------------------
主題:『在不確定的時代創新:#未來情境設計 』
想像一下10 年後的你,如果有人問起 2020 年,你會怎麼怎麼形容這一年呢?你的生活、工作、和旅行,有哪些變化?世界充滿不確定性,2020年好像把所有的不確定都放大了,儘管它令人畏懼,也讓許多人措手不及,卻也帶來更多的機會。
未來情境設計(Scenario planning)能迫使你在充滿不確定性的狀況下,仍能積極的正視未來、尋找可能性。具備未來情境設計能力的人,在詭譎多變的環境中,能比別人進行更快速有效的調整。」
9/4 Diane 將會分享如何透過未來情境設計,來探索未知、推測未來,並根據不同的未來可能性,探索不同的生意策略。
---------------------------------------------------------------
報名傳送門:https://www.accupass.com/go/2020DFT
看看BMI · 方略的工作坊內容 https://reurl.cc/odD41v
scenario design 在 kyarypamyupamyu channel Youtube 的最佳貼文
きゃりーぱみゅぱみゅパンプキンライブ 2017
THE SPOOKY OBAKEYASHIKI ~PUMPKINS STRIKE BACK~
9月9日 午前10時よりチケット一般発売。各種プレイガイドよりお申込み下さい。
・特設サイトURL:http://tso.kyary.asobisystem.com
【公演概要】
-----------------------------------------
きゃりーぱみゅぱみゅパンプキンライブ 2017
THE SPOOKY OBAKEYASHIKI ~PUMPKINS STRIKE BACK~
■会場:東京体育館
・2017年10月28日(土)17:00 開場 / 18:00 開演
・2017年10月29日(日)16:00 開場 / 17:00 開演
■チケット料金
・全席指定:¥6,500- 税込み
・親子席:¥10,000- 税込み(大人1名と子供1名)
※親子席については、4歳以上・小学校6年生までお子様と大人の方の2名の着席指定席
※4歳以上チケット必要、3歳以下膝上可。但し、お席が必要な場合はチケット必要
■チケット一般発売 9月9日(土)10:00~
・ぴあ http://w.pia.jp/t/kyary/
・ローソン http://l-tike.com/kyaryticket
・イープラス http://eplus.jp/kyarypamyupamyu/
■公演に関する問い合わせ
・ホットスタッフ・プロモーション 03-5720-9999
・www.red-hot.ne.jp
-----------------------------------------
movie staff
Director:Jun Tamukai(KLAXX DESIGN)
Scenario Writer: Masafumi Nishida
Photography:Yuta Echigo(STURGEON)
1st Assistant Camera:Noriaki Matsumoto
DIT:Daisuke Saito(McRay)
Dolly Grip:Toshiyuki Ichihara
MoVI operator:Yuta Nakamura
Lighting Director:Koshiro Ueno
Lighting Assistant:Michito Hokari
Formstive artist:Yuichi Ishida(Rmond)
Art Director:ENZO(Rmond)
Assistant Art Director:Takahide Funayama(Rmond)
Special Effects:Yohei Matsuki(Shikakeya)
Stylist:Kumiko Iijima(iugo)
Hair & Make:Nozomi Kawamura
Choreographer:Kanna
Assistant Director:Taiga Takemoto
Offline Editor:Saaya Yamaguchi(ACTIVE CINE CLUB)
Main Compositor:Tatsuro Yokoyama(McRay)
Colorist:Yasutaka Ishihara(SONY PCL)
Sound Mixer:Muneaki Shibuya(McRay)
Sound operator:Koichi Aida(Sofia)
Sound Effect:Junichi Uga(Sound roid)
Voice actor:nurarihyonーHiroaki Hirata(Hirata production)
FoxーYuko Kaida(Ken production)
Karakasa obakeーYuki Sakurai(Gekidan Himawari)
Photographer:Yasu
Producer:Shuhei Fujimoto(ENGINEFILM)
Production Assistant :Momoko Ishii(ENGINEFILM)
Partner:Takahiro Tanimura(Dentsu Kansai)
![post-title](https://i.ytimg.com/vi/susybQRc29k/hqdefault.jpg)
scenario design 在 Scenario Designer | By Second Front | Facebook 的推薦與評價
Scenario Designer. Scenario Designer. Joon Dee 和另外35 人. 840 次瀏覽 · 36 · · 5. 更多Second Front 的文章. 00:48. Release Date. ... <看更多>
scenario design 在 AWS Ambit Scenario Designer for Unreal Engine 4 User Guide 的推薦與評價
AWS Ambit Scenario Designer for Unreal Engine 4 (Ambit) is a suite of tools to streamline 3D content creation at scale for autonomous vehicle and robotics ... ... <看更多>
scenario design 在 Storyboard and Scenario design sketch development - YouTube 的推薦與評價
What is the industrial design department students exactly doing in Taiwan!? Department of Industrial Design, National Taipei University of ... ... <看更多>